Piwo z Miłosławia – historia i współczesność

Miłosław to małe miasto o wielkiej historii, położone w powiecie wrzesińskim. Może ono pochwalić się kilkoma okazałymi zabytkami i wieloma ważnymi wydarzeniami, które miały tam miejsce. Obecnie jednak Miłosław znany jest przede wszystkim koneserom dobrego piwa.

Browar Fortuna z Miłosławia powstał w 1889 r. Z niewielkim przerwami zakład ten działa do dzisiaj, warząc wiele naprawdę dobrych piw, które zaspokoją nawet najbardziej wybrednych miłośników złocistego trunku. Browar istnieje co prawda ponad 130 lat, ale tradycje warzenia piwa w tym miasteczku sięgają szesnastego stulecia.

Z przeszłości Miłosławia

Pierwsze wzmianki o mieście pochodzą z 1314 r., ale osadnictwo w tych okolicach sięga wczesnego średniowiecza. Miłosław był wówczas gniazdem rodowym Miłosławskich herbu Doliwa. Prawa miejskie osada uzyskała przed 1397 r., ale jakiś czas później je utraciła. Ponowną lokację przeprowadzili w 1539 r. Górscy, kolejni właściciel miasteczka. Miłosław nie należał do największych miasta w Wielkopolsce, o czym świadczy ilość pieszych żołnierzy wystawionych na wyprawę malborską w 1458 r. Mieszkańcy miasta zdolni byli wystawić jedynie czterech uzbrojonych piechurów. Dla porównania, Września posłała na tę wyprawę 15 żołnierzy, Gniezno i Środa po 20, Pyzdry 30, a Poznań aż 60.

W 1557 r. ówczesny właściciel Miłosławia Maciej Górski, starosta wschowski, przeszedł na luteranizm i oddał miejscowy, jeszcze drewniany kościół pw. św. Jakuba protestantom. W 1607 r. w kościele odbył się głośny synod luterański, w którym uczestniczyło 17 ministrów. Stary kościół rozebrano w 1620 r. i natychmiast zbudowano nowy, murowany w stylu późnogotyckim. Fundatorem nowego kościoła był Łukasz Górski, który za namową żony wrócił do Kościoła katolickiego. Miłosławska fara ponownie stała się katolicka.  

Inne ważne wydarzenie w dziejach Miłosławia miało miejsce 30 kwietnia 1848 r. i wiązało z Wiosną Ludów. Tego dnia doszło tu do zwycięskiej bitwy pomiędzy powstańcami a wojskiem pruskim. Była to zresztą największa bitwa tego zrywu. Oddziałem polskim dowodził Ludwik Mierosławski.

W 1893 r. Miłosław kupił Józef Kościelski, znany mecenas nauki i sztuki, ziemianin i przemysłowiec. Z jego inicjatywy zbudowano w Miłosławiu pierwszy na ziemiach polskich pomnik Juliusza Słowackiego. Odsłonięto go w 1899 r. w pięćdziesiątą rocznicę śmierci poety. Gościem honorowym podczas tej uroczystości był Henryk Sienkiewicz. Kościelscy pozostali właścicielami Miłosławia do 1939 r. Przejdźmy teraz do historii browarnictwa w Miłosławiu.

U zarania miłosławskiego piwowarstwa

Nie wiadomo dokładnie kiedy rozpoczęto warzenie piwa w miasteczku, ale mogło to mieć miejsce już w XVI wieku. Wtedy to bowiem ukonstytuował się cech piwowarów. Pod koniec XVII wieku mieszkańcy Miłosławia i okolic raczyli się złocistym trunkiem produkowanym przez niejakiego Bartłomieja z Miłosławia. Do 1873 r. w Bugaju pod Miłosławiem istniał niewielki browar, ale jego kadzie zbutwiały i zakład upadł. Zanim powstał browar Fortuna, piwo w Miłosławiu warzył niejaki Schultz z Mikuszewa.

Kamieniem milowym w dziejach Miłosławia i wielkopolskiego przemysłu piwowarskiego było uruchomienie przez Władysława Rabskiego nowoczesnego browaru. Miało to miejsce w 1889  r. Już w 1893 r. Rabski otworzył w Poznaniu sklep firmowy swojego przedsiębiorstwa, a w 1896 r. piwo z Miłosławia zdobyło złoty medal na wystawie w Gnieźnie. Mimo tych sukcesów i prowadzenia na szeroką skalę akcji marketingowej, interes nie szedł najlepiej i Rabski w 1899 r. sprzedał zakład Józefowi Kościelskiemu, właścicielowi okolicznych dóbr. Kościelski zatrudnił doświadczonego piwowara Stefana Golcza, który znacznie rozwinął i unowocześnił produkcję.

Browar Fortuna

W 1904 r. Kościelski sprzedał zakład poznańskiemu restauratorowi Antoniemu Duchnowskiemu, który pozostawił Golcza na dotychczasowym stanowisku zarządcy firmy. Duchnowski otworzył w 1907 r. hurtownię piwa miłosławskiego przy ul. Święty Marcin w Poznaniu, dzięki czemu mieszkańcy stolicy Wielkopolski zasmakowali w miłosławskim piwie.

Kolejnym właścicielem zakładu został w 1909 r. Stefan Walczak. Trzeba przyznać, że zrobił dobry interes. Fortuna z Miłosławia produkowała już 24 tysiące hektolitrów piwa rocznie. Browar posiadał własną wytwórnię słodu, piwnicę z urządzeniami do butelkowania, składem i lodownią. Wszelkie maszyny w browarze napędzał motor parowy. Co ciekawe, specjalne urządzenie wytwarzało też lód i chłodziło latem piwnice. Zakład reklamował się jako największy browar parowy w Wielkopolsce. Specjalnością fabryki było piwo jasne pilzneńskie oraz ciemne warzone na sposób monachijski, ale dumą browaru był Kulmbacher Miłosławski.

W okresie międzywojennym zakład nie zmienił właściciela, którym w dalszym ciągu był Stanisław Walczak. Pełna nazwa fabryki brzmiała: Browar Parowy i Fabryka Słodu „Fortuna”. W okresie okupacji zakładem zarządzał Niemiec Friedrich Schindler, a po II wojnie światowej browar został upaństwowiony. Aż do 1995 r. zakład stanowił część Wielkopolskich Zakładów Piwowarskich, ale dawna renoma i niepowtarzalny smak miłosławskiego piwa należał już do przeszłości. W 1995 r. mocno już podupadły browar odzyskali spadkobiercy przedwojennych właścicieli i po dwuletniej przerwie na remont i unowocześnienie produkcji, browar pod nazwą Browar Fortuna Sp. z o.o., rozpoczął produkcję znakomitego piwa, wielokrotnie zresztą nagradzanego. W 2006 r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wpisało produkowane w browarze piwo „Fortuna Czarne” na listę polskich produktów regionalnych. W 2011 r. Browar Fortuna ponownie zmienił właściciela. Zakład kupiła polsko-belgijska spółka IBG DWA, która w 2013 r. stała się także właścicielem browaru w Grodzisku, a dwa lata później kolejnego zakładu piwowarskiego, tym razem w Trzemesznie.

Piwo z Fortuny  

Piwa z miłosławskiego browaru wytwarzane są według tradycyjnych metod. Fermentacja odbywa się w otwartych kadziach w niskich temperaturach i trwa od 12 do 14 dni, a czasami i dłużej w zależności od gatunku.

Browar Fortuna oferuje klientom ogromny wybór piw, których różnorodność sprawia, że każdy znajdzie coś dla siebie. Wiele produkowanych tu piw zyskało uznanie na krajowych i międzynarodowych konkursach i targach. Gdybym chciał opowiedzieć o wszystkich piwach warzonych w Miłosławiu, musiałbym napisać oddzielny tekst. Ograniczę się więc tylko do ich wymienienia, a najlepiej zrobicie jeśli sami skosztujecie takich, które najbardziej Wam opowiadają. Na szczęście piwa z Miłosławia są łatwo dostępne.

Jednym ze sztandarowych produktów Fortuny jest piwo „Fortuna Czarne”, o którym już pisałem, a które znajduje się na liście polskich produktów tradycyjnych. Piwo to, czego nie ukrywam, należy do moich ulubionych. W jego skład wchodzi m.in. wyciąg z orzeszków koli, dlatego w smaku przypomina nieco Coca-Colę, ale nie jest tak słodkie. Skoro już mówimy o piwach ciemnych, to Fortuna ma w swojej ofercie także piwo ciemne bezalkoholowe i miodowe, oba warte uwagi, oraz limitowaną serię „Fortuny Czarnej Whisky Wood”. Dla miłośnikom piwa z nutką owocową browar przygotował następujące piwa: „Kwaśna Pigwa”, „Fortuna Śliwkowa” oraz „Wiśnia i Mirabelka”.

Osobną kategorię stanowią znakomite piwa występując po prostu pod nazwą „Miłosław”. Wśród nich można wymienić choćby: piwo pszeniczne „Miłosław Witbier”, następnie „Chmielowy Lager”, „Sosnowe Apa” (warzone z pędami sosny), goryczkowe, wielokrotnie nagradzane piwo „Miłosław Pilzner”, „Koźlaka” o wspaniałym smaku i barwie, a także „Marcowe”, „Niefiltrowane” i „Blond Ale”, wytwarzany z belgijskich drożdży górnej fermentacji. Z myślą o kierowcach browar przygotował piwo o nazwie „Bezalkoholowe Ipa”.

Fortuna wychodzi naprzeciw miłośnikom złotego trunku, którzy lubią poszukiwać nowych doznań smakowych i nie boją się egzotycznych dodatków do piwa. Dla nich powstała edycja specjalna, na która złożyło się kilka piwa pod zbiorczą nazwą „Miłosław Warzy Śmiało”. Można tu znaleźć na przykład piwa: „Miłosław Borowikowy Ale”, „Weizenbock z Cascarą”, „Single Hop Saison”, warzone z dodatkiem drożdży winiarskich. Warte skosztowania są także: „Klonowy Milk Stout” z nutką karmelu oraz „Dymione Brown Ale” z dodatkiem słodów wędzonych dymem. Polecam jeszcze „Żytnie Session Ipa” i „Miłosław Black IPA z Yuzu”.

Browar Fortuna produkuje też znane piwa „Komes”. Tutaj wyróżnić można zdecydowane, ciemne piwo górnej fermentacji „Russian Imperial Stout”, bardzo ciekawy, łagodniejszy „Komes Barley Wine” oraz „Imperial Ipa”. Miłośnicy porterów nie przejdą obojętnie obok „Komesa Bałtyckiego”. Swoich wielbicieli mają też inne Komesy, jak choćby „Potrójny Złoty” i „Poczwórny Bursztynowy”, warzony z dodatkiem palonego słodu. Miłośnikom piwa z nutką owocową mogę polecić „Portera Malinowego”.

Fortuna to jednak nie tylko piwo. Zakład produkuje też dwa cydry, czyli napoje alkoholowe produkowane z jabłek, a czego jeden jest półsłodki, a drugi półwytrawny oraz półsłodkie perry, czyli odpowiednik cydru, tyle że z gruszek. 

Jak widać, Miłosław piwem stoi. Całe szczęście, że od kilkunastu lat małe, regionalne browary skutecznie konkurują z wielkimi korporacjami piwowarskimi, a miłosławska Fortuna należy do najlepszych browarów w Wielkopolsce.

Bibliografia:

F. Biernat, Browar Fortuna, w: 200 lat powiatu wrzesińskiego. Historia i współczesność, Września 2018.

M. Brzóstowicz, Miłosław, w: 200 lat powiatu wrzesińskiego. Historia i współczesność, Września 2018.

http://www.browarfortuna.pl/

Fotografie:

1. Wikimedia Commons – domena publiczna.
2. Kacper Łotewski / CC BY-SA (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0)
3. Russen / CC BY (https://creativecommons.org/licenses/by/3.0)
4. https://fotopolska.eu/1099836,foto.html, autor: Włodzimierz Brzeziński
5. Unknown author / Public domain
6. 6-15 – browarfortuna.pl