Powiat gostyński, położony w południowej części województwa wielkopolskiego, należy do wyjątkowo atrakcyjnych terenów, zarówno pod względem przyrodniczym, jaki i turystycznym. Powiat ten obfituje w zabytki, wśród których wyróżniają się szczególnie dzieła architektury sakralnej.
Powiat gostyński zarówno pod względem powierzchni jak i zaludnienia, zajmuje środkową pozycję w tabeli. Na terenie powiatu znajduje się aż pięć miast: Borek Wielkopolski, Gostyń, Krobia, Pogorzela i Poniec. Jak już wspomniano, ziemia gostyńska przyciąga ogromne rzesze pielgrzymów, miłośników turystyki pielgrzymkowej i wielbicieli architektury sakralnej. Znajduje się tu kilka sanktuariów i innych świątyń o dużej wartości historycznej i kulturowej. Ważnym elementem powiatu jest tzw. „Biskupizna”, czyli mikroregion folklorystyczny, obejmujący kilkanaście wsi wokół Krobi, należący niegdyś do biskupów poznańskich, stąd nazwa. Biskupianie wyróżnią się na tle sąsiadów pod względem stroju, obrzędów i zwyczajów, a także muzyki i tańca.
1. Borek Wielkopolski – sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia na Zdzieżu.
Borek Wielkopolski słynie z sanktuarium maryjnego, jednego z najpopularniejszych w Wielkopolsce i najczęściej odwiedzanych przez pielgrzymów i turystów religijnych. Obecny kościół jest już czwartym, który stoi na tym miejscu, czyli w dawnym mieście Zdzież, starszym od Borku. Prawa miejskie otrzymał Zdzież z rąk króla Władysława Jagiełły w 1392 r. W tym czasie zbudowano też pierwszy kościół. Miasto wraz z kościołem spłonęło w 1423 r. Parafię przeniesiono do Borku, który otrzymał prawa miejskie. Zdzież został co prawda odbudowany, ale nie odzyskał już praw miejskich. Odbudowano również kościół, który przetrwał do 1601 r., kiedy to padł ofiarą powodzi. Wkrótce zbudowano nowy, drewniany kościół, który istniał najkrócej, gdyż już w 1635 r. rozpoczęto starania o budowę nowego, obszernego kościoła. W 1657 r. biskup poznański Wojciech Tolibowski dokonał poświęcenia świątyni, która stoi na Zdzieżu po dziś dzień. Projekt wczesnobarokowego kościoła wykonali dwaj znakomici włoscy architekci: Albin Fontana i Krzysztof Bonadura Starszy, a głównym fundatorem świątyni był Stanisław Przyjemski. W drugiej połowie XVII wieku kościół w Borku, a zwłaszcza znajdujący się tu obraz Matki Boskiej Boreckiej, przyciągał coraz więcej pielgrzymów. Kolejne burze dziejowe nie omijały boreckiego sanktuarium, ale za każdym razem kościół odzyskiwał dawną świetność. Dziś to jeden z najpopularniejszych ośrodków kultu maryjnego w Wielkopolsce, obok Lichenia, Biechowa, pobliskiego Gostynia i Górki Duchownej.
Obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, przechowywany w kościele, namalowany został w latach 1550 – 1575. Wcześniej, prawdopodobnie już pod koniec XIV stulecia, w dawnym kościele na Zdzieżu istniał inny, otoczony kultem obraz Matki Bożej, ale zaginął. Obecne malowidło przedstawia Maryję z Dzieciątkiem, które siedzi na Jej lewym ramieniu. Obraz nawiązuje do popularnej w Kościele prawosławnym ikony Matki Bożej typu „Hodegetria”, czyli po grecku „Wskazująca Drogę”. Nad Maryją i Dzieciątkiem aniołowie trzymają wstęgę z łacińskim napisem: „Ave Regina Caelorum, Ave Domina Angelorum” („Witaj Królowo Niebios, Witaj Pani Aniołów”). 2 lipca 1931 r. obraz został uroczyście ukoronowany koronami papieskimi przez Prymasa Polski, kardynała Augusta Hlonda.
2. Domachowo – kościół pw. Michała Archanioła.
Drewniany kościół pw. Michała Archanioła w Domachowie należy do najokazalszych w Wielkopolsce. Jest to budowla w konstrukcji zrębowej, oszalowana. Pierwotnie jednonawowa, z czasem została rozbudowana. Pierwszy kościół stanął w tym miejscu już pod koniec XIII w., ale z czasem uległ zniszczeniu. Do niedawna sądzono, że obecna świątynia została wzniesiona w 1568 r. z fundacji biskupa poznańskiego Adama Konarskiego. Podczas prac konserwatorskich w 2019 r. odkryto w kościele elementy konstrukcji szkieletowej oraz polichromię.
Na odkrytych deskach znajduje się kilka warstw polichromii: z drugiej połowy XIV, początku XVI oraz z XVIII wieku. Według badań dendrochronologicznych, drewno, którego użyto do budowy odkrytych elementów konstrukcji szkieletowej, ścięto w 1368 lub 1369 r. Oznacza to, że kościół w Domachowie jest najstarszym istniejącym kościołem drewnianym w Polsce! Do tej pory rekord ten należał do kościoła w Tarnowie Pałuckim, do budowy którego użyto drewna z drzew ściętych w 1374 r. Oczywiście, niczego to jeszcze nie przesądza. Konieczne są dalsze badania. Zdaniem części uczonych nie jest wykluczone, że w trakcie budowy kościoła w XVI w., użyto elementów z wcześniejszego kościoła, który się zawalił. Dyskusje trwają. Warto odwiedzić kościół także ze względu na jego bogate wnętrze. W rokokowym ołtarzu głównym z końca XVIII w. mieści się rzeźba Pieta z ok. 1400 r., zasłaniana obrazem koronacji Maryi z końca XVIII stulecia. W ołtarzach bocznych znajduje się obraz przedstawiający św. Michała Archanioła z ok. 1700 r. oraz klasycystyczny obraz św. Barbary z początku XIX w. Osobliwością kościoła są pewne nawiązania do folkloru biskupiańskiego w postaci obrazu Maryi Panny w biskupiańskim stroju oraz tryptyk przedstawiający scenę dnia sądu ostatecznego.
3. Głogówek – sanktuarium na Świętej Górze koło Gostynia.
Początki kultu maryjnego na Świętej Górze sięgają średniowiecza i wiążą się z benedyktynami z pobliskiego Lubina. Z 1468 r. pochodzą pierwsze wzmianki o kaplicy, w której czczono obraz Matki Bożej. W 1540 r. anonimowy artysta namalował obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, który wkrótce zaczął uchodzić za łaskami słynący i został otoczony kultem.
Liczba pielgrzymów stale rosła, wobec czego trzeba było pomyśleć o postawieniu nowego kościoła. Świątynię postanowił ufundować Adam Florian Konarzewski (1639/40 – 1676), świetnie wykształcony magnat, absolwent uniwersytetu praskiego, tłumacz dzieł o treści religijnej. W 1668 r. sprowadził na Świętą Górę księży filipinów (członków Kongregacji Oratorium św. Filipa Neri).
Pierwszym przełożonym kongregacji na Świętej Górze został ks. Stanisław Grudowicz (1611 – 1684), założyciel kongregacji filipińskich w Polsce, proboszcz kościoła św. Małgorzaty na Śródce w Poznaniu. Kamień węgielny pod budowę kościoła poświęcono w 1675 r. Konarzewski zmarł jednak rok później, a dalszą budową kierowała wdowa po nim, Zofia Krystyna z Opalińskich, wojewodzina poznańska. Zofia po śmierci męża wyjechała w podróż do Włoch. Przebywając w Wenecji zachwyciła się kościołem Santa Maria della Salute, autorstwa Baltazara Longheny. Zdecydowała wówczas, że kościół na Świętej Górze będzie kopią tego kościoła. Poprosiła samego Longhenę o plany i uzyskała je, choć przyznać trzeba, że gostyńska świątynia nie jest wierną kopią weneckiego oryginału. Prace nad budową kościoła wg planów Longheny przeprowadzili dwaj znani w Wielkopolsce architekci: Jerzy i Jan Catenazzi. Kościół konsekrowano w 1698 r. Prace wykończeniowe trwały jednak aż do 1780 r. W latach dwudziestych XVIII w. inny znakomity architekt, Pompeo Ferrari zbudował kopułę z latarnią, a później także budynki klasztorne. Klasztor filipinów został skasowany w 1876 r. Filipini powrócili tu w 1919 r.
Obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, który został namalowany na cyprysowej desce przez anonimowego artystę w 1540 r., charakteryzuje się wysokim poziomem artystycznym. Matka Boża i Dzieciątko przedstawione są jakby na balkonie, z którego roztacza się widok na Gostyń i stary kościół na Świętej Górze. Matka Boża trzyma w ręce kwiat białej róży. 24 czerwca 1928 r. obraz został koronowany przez prymasa Polski, kardynała Augusta Hlonda.
4. Gola – pałac Potworowskich.
Pierwsze wzmianki o wsi Gola pochodzą z XIV stulecia. Osada należała kolejno do Golskich, Zadorskich, Olszewskich i Ulatowskich. W połowie XVIII wieku wieś kupili Radolińscy. Podkomorzy wschowski Jan Radoliński, zapewne już w latach osiemdziesiątych XVIII wieku, zaczął wznosić okazałą rezydencję, ale jej budowa ciągnęła się przez kolejne lata, a dokończył ją starosta kościański Andrzej Potworowski, który kupił Golę w 1801 r. W rękach Potworowskich majątek pozostał do 1939 r.
Pałac w Goli jest dwukondygnacyjny, podpiwniczony, o zwartej zabudowie, wzniesiony na planie prostokąta, nakryty czterospadowym dachem. Najsłynniejszym właścicielem Goli był Gustaw Potworowski (1800 – 1860), jeden z pionierów pracy organicznej w zaborze pruskim, założyciel Kasyna Gostyńskiego, członek spółki „Bazar Poznański” i prezes Towarzystwa Naukowej Pomocy. Ponadto Gustaw Potworowski walczył w powstaniu listopadowym i stał na czele Komitetu Narodowego podczas Wiosny Ludów 1848 r. Ostatnim właścicielem Goli był wnuk Gustawa, Edward Bronisław Potworowski (1885 – 1939). Podobnie jak jego dziad, on także zaangażowany był w pracę społeczną i niepodległościową. Brał udział w powstaniu wielkopolskim i nie żałował pieniędzy na wyposażenie oddziałów powstańczych. W okresie międzywojennym prowadził wzorcowe gospodarstwo rolne w Goli, angażował się w działania na rzecz unowocześnienia rolnictwa w Polsce i wspierał potrzebujących. Wśród licznych gości pragnących zwiedzić Golę i zapoznać się z osiągnięciami jej właściciela, był prezydent RP Ignacy Mościcki. Edward Bronisław Potworowski został rozstrzelany przez Niemców 21 października 1939 r. na rynku w Gostyniu. Obecnie w pałacu mieści się ośrodek konferencyjny.
5. Gostyń – kościół farny pw. św. Małgorzaty.
Surowe piękno gostyńskiej fary, zaakcentowane przez okazałą wieżę, stanowi wizytówkę miasta. Mimo wielu burz dziejowych, które przeszły przez miasto i samą świątynię, zachowała ona na szczęście swoją pierwotną, gotycką bryłę.
Pierwsze wzmianki o Gostyniu, jeszcze jako osadzie, pochodzą z 1275 r. Trzy lata później, dokładnie 1 kwietnia 1278 r., książę Przemysł II przeprowadził lokację Gostynia na prawie niemieckim i nadał go na własność Mikołajowi, synowi Przedpełka z rodu Łodziów, sędziemu poznańskiemu, późniejszemu wojewodzie kaliskiemu, jednemu z czołowych współpracowników Przemysła II. Lokacja Gostynia była pierwszą udaną lokacją prywatnego miasta w Wielkopolsce.
Pierwsza informacja o gostyńskim kościele farnym pochodzi z 1310 r., choć niewykluczone, że świątynia została wzniesiona już wkrótce po wytyczeniu granic, rynku i ulic świeżo lokowanego miasta. Według księdza Kozierowskiego, badacza dziejów Gostynia i współzałożyciela Uniwersytetu Poznańskiego, fara gostyńska powstała dopiero w XV wieku, a najstarsze wzmianki odnoszą się do innego kościoła. Świątynia została znacznie rozbudowana w XV w. przez przedstawicieli kolejnych właścicieli miasta: Wezenborgów i Borków Gostyńskich. W latach 1529 – 1531 zbudowano wysoką wieże kościelną. Od 1560 do 1566 r. fara, z wyjątkiem kaplicy św. Anny, stanowiła własność luteran. Na początku XX w. przeprowadzono gruntowny remont kościoła.
Kościół św. Małgorzaty w Gostyniu jest budowlą trójnawową. Ołtarz główny pochodzi z ok. 1658 r., a w nim znajduje się obraz Matki Boskiej Szkaplerznej z połowy XVII w. Wystroju dopełniają rzeźby świętych: Wojciecha, Stanisława, Judy Tadeusza i Szymona oraz aniołów. W prezbiterium znajdują się stalle (siedziska) wykonane na początku XVI w., a po drugiej stronie ulokowano młodsze stalle, pochodzące z połowy XVII stulecia. W nawie głównej znajdują się dwa ołtarze z wyposażeniem z XVI i XVII stulecia. Warto jeszcze zwrócić uwagę na barokową ambonę z pierwszej połowy XVIII w., rokokowe konfesjonały i ławki z połowy XVIII stulecia.
6. Krobia – kaplica pw. św. Idziego.
Krobia, jak większość miast wielkopolskich, może poszczycić się długą historią. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1258 r. Prawa miejskie nadał Krobi książę Przemysł II w 1286 r. Choć miasto nie należy do szczególnie dużych (ok. 4000 mieszkańców), to jest tu kilka zabytków wartych obejrzenia. W mieście znajduje się jeden z najstarszych kościołów w Wielkopolsce, którym jest romańska kaplica św. Idziego, zbudowana na początku XII wieku z fundacji księcia Władysława Hermana, jako wotum dziękczynne za pojawienie się długo oczekiwanego potomka, Bolesława Krzywoustego. Inni badacze wiążą kościół z Piotrem Włostowicem, wojewodą książęcym, głównym doradcą i poplecznikiem Bolesława Krzywoustego. Świątynia została odnowiona w 1440 r. przez biskupa poznańskiego Andrzeja z Bnina, a restaurowana i przebudowana w 1605 r. Dalsze naprawy przeprowadzono w XIX i XX w.
Kaplica jest budowlą salową, jednoprzestrzenną. Zbudowano ją z kostki granitowej, na planie prostokąta z półkoliście zamkniętą absydą. Absyda jest zbudowana z cegieł z domieszką kamieni polnych. Wewnątrz znajduje się późnobarokowy ołtarz z rzeźbami świętych i obrazem Pieta z 1669 r. Cennym zabytkiem świątyni jest romańska, granitowa chrzcielnica. Dziś kościół pełni rolę kaplicy cmentarnej.
7. Pępowo – kościół pw. św. Jadwigi.
Już co najmniej w XIII w. w Pępowie istniał drewniany kościół parafialny pw. św. Andrzeja. Z czasem budynek został rozebrany, a w XV w. postawiono nową świątynię, tym razem pw. św. Jadwigi. W latach 1610 – 1625 r. kościół został gruntownie przebudowany, zachowano jednak formy gotyckie w sytuacji, kiedy coraz popularniejszy stawał się barok. Kościół konsekrowano w 1628 r. W 1734 r. gwałtowna nawałnica zniszczyła dach kościoła i wieżę, którą trzeba było rozebrać.
W latach 1820 – 1830 dokonano gruntownej przebudowy kościoła w stylu angielskiego neogotyku. Twórcą projekt był polski architekt pochodzenia włoskiego, Franciszek Maria Lanci. Lanci zasłyną m.in. jako autor projektu Złotej Kaplicy w katedrze poznańskiej, sarkofagu Tadeusza Kościuszki na Wawelu i przebudowy kościoła farnego w Kórniku. Świątynia przywodzi na myśl angielską prowincję, znaną z powieści Jane Austen i sióstr Brontë. Kościół św. Jadwigi jest budynkiem murowanym, nietynkowanym, trzynawowym z wysoką, pięciokondygnacyjną wieżą. Ołtarz główny pochodzi z XVII w. W ołtarzu wisi obraz patronki kościoła, św. Jadwigi oraz niezwykle interesujący obraz przedstawiający Wniebowzięcie NMP, namalowany w 1641 r. przez Bartłomieja Strobla. Według bardzo popularnej, choć obecnie już mocno kwestionowanej tezy, Chrystus ma twarz króla Władysława IV, Matka Boska królowej Cecylii Renaty, aniołowie to ponoć dwie kasztelanki Ossolińskie, a niewierny Tomasz to być może fundator kościoła, Andrzeja Konarzewskiego. W kościele znajdują się także epitafia Konarzewskich, stalle, chrzcielnica, ambona i boczne ołtarze z XVII i XVIII wieku oraz liczne obrazy także z XVII i XVIII stulecia.
8. Pępowo – pałac.
Wieś Pępowo po raz pierwszy wzmiankowana była już w XII w., jako część dóbr arcybiskupów gnieźnieńskich. W XIV wieku przeszła na własność możnego rodu rycerskiego, którego przedstawiciele od nazwy wsi nazwali się Pampowskimi (wieś występowała w źródłach jako Pampowo). W 1571 r. Pępowo przeszło na własność Konarzewskich, którzy byli jego właścicielami przez dwieście lat do czasu, kiedy w drugiej połowie XVIII stulecia Weronika Konarzewska poślubiła Macieja Mycielskiego i wniosła mu Pępowo w posagu. W 1880 r. Ignacy Mycielski sprzedał majątek Radziwiłłom z linii pruskiej, a ci wkrótce zrobili rzecz niesłychaną i niewybaczalną w oczach rodaków z zaboru pruskiego, a mianowicie sprzedali Pępowo pruskiemu przemysłowcowi Adolfowi Hansemannowi, ojcu Ferdinanda, jednego z twórców powołanego w 1894 r. nacjonalistycznego Niemieckiego Związku Marchii Wschodniej, zwanego popularnie Hakatą (od nazwisk trzech jego założycieli: Hansemanna, Kennemanna i Tiedemanna). W rękach Hansemannów wieś pozostała do 1908 r., kiedy kupił ją Joachim von Oertzen. W rękach tej rodziny Pępowo pozostało do 1945 r.
Józef Mycielski, właściciel Pępowa, starosta koniński i późniejszy wojewoda inowrocławski, nakazał wystawić nowy pałac w miejscu starego dworu Konarzewskich. Budowa okazałej, barokowej rezydencji trwała, z przerwami, przez dwadzieścia lat: 1760 – 1780 r. Jest to bez wątpienia jedna z najokazalszych rezydencji magnackich w Wielkopolsce, obok: Rogalina, Pawłowic, Czerniejewa, Rydzyny, Gołuchowa i Śmiełowa. Pałac składa się z korpusu głównego z okazałym wejściem i dachem mansardowym. W skład kompleksu pałacowego, oprócz korpusu głównego, wchodzą też dwie parterowe oficyny i dwa, również parterowe, pawilony. Droga do pałacu wiedzie przez okazały dziedziniec, a z tyłu rozpościera się piękny park. Po wojnie w pałacu mieściły się między innymi: szkoła i ośrodek zdrowia. W 1972 r. obiekt stał się siedzibą kierownictwa stadniny koni. W latach 1976 – 1993 r. przeprowadzono gruntowny remont mocno już zaniedbanego budynku. W 1999 r. pałac przeszedł w prywatne ręce, ale zabudowania gospodarcze dalej są w posiadaniu stadniny koni z siedzibą w Gogolewie.
9. Rokosowo – pałac.
Romantyzm rozmiłował się w gotyku. W pałacach, dworach i domach zamożnego mieszczaństwa czytywano romanse rycerskie, ściany zdobiły ryciny i obrazy o tematyce średniowiecznej, a niepozbawiona fantazji szlachta i arystokracja wznosiła sobie pałace przypominające średniowieczne zamki, lub sztuczne ruiny dawnych warowni.
W podobnym stylu zbudowano pałac w Rokosowie w gminie Poniec. Rezydencję wzniesiono w latach 1849-1854 dla Józefa hr. Mycielskiego. Autorem projektu pałacu był znany i ceniony w tamtych czasach niemiecki architekt Friedrich August Stüler, autor wielu znakomitych budowli w Prusach i na ziemiach polskich zaboru pruskiego. Zaprojektował on m.in.: pałac Radolińskich w Jarocinie, ratusz w Skwierzynie, Nowy Ratusz we Wrocławiu oraz znany wszystkim poznaniakom kościół Najświętszego Zbawiciela, dawniej ewangelicki kościół św. Pawła w Poznaniu przy ul. Fredry.
Rokosowo po raz pierwszy wzmiankowano w 1310 r. Wieś należała pierwotnie do Rokossowskich, a później Skoraczewskich, którzy sprzedali ją w generałowi Janowi Lipskiemu pod koniec XVIII wieku. W 1828 r. majątek kupili Mycielscy, którzy wznieśli pałac, ale niedługo się nim cieszyli, bo już w 1867 r. majątek wraz z rezydencją kupili Czartoryscy. Co ciekawe, z Rokossowskich, których gniazdem rodowym było Rokosowo, wywodził się oficer Armii Czerwonej, marszałek ZSRR i Polski, Minister Obrony Narodowej PRL, Konstanty Rokossowski (1896 – 1968). Pałac w Rokosowie to połączenie średniowiecznego zamku z elementami architektury elżbietańskiej i renesansowego pałacu florenckiego, a wszystko to w otoczeniu pięknego, ponad trzyhektarowego parku. Blanki, narożne wieże, baszty i fosa nadają budowli dostojeństwa i przywołują na myśl średniowieczne romanse rycerskie. Nawet wnętrza utrzymano w stylu neogotyckim, a w pałacowej kaplicy zastosowano sklepienie krzyżowe. Pałac został przebudowany ok. 1900 r. Obecnie budynek należy do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego i mieści się w nim Ośrodek Integracji Europejskiej.
10. Zimnowoda – pałac.
W drugiej połowie XIX wieku w Wielkopolsce niezwykle popularne było wznoszenie, czy też przebudowa wiejskich rezydencji w stylu francuskiego baroku. Mówiono wówczas o nadawaniu dworom i pałacom „kostiumu francuskiego”. Oprócz oczywistych walorów estetycznych, budowanie pałaców w tym stylu miało także wymiar patriotyczny. Właściciele takich pałaców manifestowali swą niechęć wobec pruskiego zamiłowania do romanizmu i gotyku, a jednocześnie wyrażano solidarność z Francją, zwłaszcza po wojnie prusko-francuskiej z lat 1870-1871. Wspaniałym przykładem rezydencji nawiązującej w stylu do francuskiego baroku jest właśnie pałac Mycielskich w Zimnowodzie.
Rezydencję w Zimnowodzie zbudowano po roku 1864 dla Teodora Mycielskiego, a jego twórcą był wybity architekt Stanisław Hebanowski, którego nazwać można nadwornym architektem wielkopolskiej arystokracji. Zaprojektował on m.in. pałace w Posadowie, Tarcach, Biezdrowie, Potulicach, Łeknie, itd. Pałac w Zimnowodzie nawiązuje do francuskich rezydencji z XVII wieku. Cechuje go idealna symetria, dbałość o detal i dekoracyjne zwieńczenia ryzalitów. Wejście poprzedzone zostało gankiem z czterema kolumnami. Rezydencja jest piętrowa, nakryta mansardowym dachem z licznymi kominami. Na parterze mieściły się pomieszczenia reprezentacyjne z hallem, sienią i jadalnią oraz gabinet pana domu i pokoje dla reszty rodziny. Pałac otacza piękny park o powierzchni 13 ha. Od 1961 r. w pałacu mieści się Dom Pomocy Społecznej.
To oczywiście nie wszystkie atrakcje powiatu gostyńskiego. Warto zobaczyć jeszcze drewniany kościół z XVIII w. w Jeżewie, klasycystyczny pałac w Gębicach z pierwszej połowy XIX w., osiemnastowieczny dworek szlachecki w Grabonogu, poewangelicki kościół szachulcowy w Piaskach (XVIII w.), dziewiętnastowieczny pałac w Podrzeczu, gotycki kościół w Strzelcach Wielkich, klasycystyczny pałac w Szelejewie, dziewiętnastowieczny pałac w Dusinie, gotycki kościół w Starym Gostyniu, barokowy kościół farny i ratusz w Krobi, barokowy kościół w Pogorzeli (II poł. XVIII w.), osiemnastowieczny dom podcieniowy w Poniecu, dwór w Drzewcach z poł. XIX wieku, gotycki kościół farny w Poniecu i barokowy kościół w Żytowiecku (II poł. XVIII w.). Warto więc tu przyjechać.
Bibliografia:
Barokowe kościoły Wielkopolski, koncepcja, teksty, wybór fotografii Piotr Maluśkiewicz, Poznań 2006
Drewniane kościoły w Wielkopolsce, koncepcja, teksty i wybór fotografii P. Maluśkiewicz, Poznań 2004.
Dubowski A., Zabytkowe kościoły Wielkopolski, Poznań 1956.
Kościół w Domachowie najstarszym kościołem drewnianym w Polsce, https://budynkowo.pl/news/najstarszy-drewniany-kosciol/
Kozierowski S., Dzieje Gostynia w średnich wiekach, Poznań 1913.
Libicki P., Wielkopolska. 21 jednodniowych wycieczek, Poznań 2001.
Libicki M., Libicki P., Dwory i pałace wiejskie w Wielkopolsce, Poznań 2003
Strzałko M., Barokowe dwory i pałace w Wielkopolsce, Poznań 2006.
Schulz P. T., Dzieje miasta Gostynia w zarysie, Gostyń 1939.
muzeum.gostyn.pl
regionwielkopolska.pl
zabytek.pl
Fotografie:
- Bastianow (vector version), Public domain, via Wikimedia Commons
- Jan Jerszyński, CC BY-SA 2.5 https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5, via Wikimedia Commons
- https://fotopolska.eu/418264,foto.html, autor: mag
- https://fotopolska.eu/1156644,foto.html, autor: s_mile
- https://fotopolska.eu/1156688,foto.html, autor: s_mile
- https://fotopolska.eu/1492774,foto.html, autor: s_mile
- https://fotopolska.eu/236852,foto.html, autor: trz(tedesse)
- https://fotopolska.eu/236853,foto.html, autor: trz(tedesse)
- https://fotopolska.eu/169539,foto.html, autor: Westend
- Przemyslaw Duda, CC BY-SA 3.0 PL https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/pl/deed.en, via Wikimedia Commons
- No machine-readable author provided. Basik07 assumed (based on copyright claims)., CC BY-SA 2.5 https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5, via Wikimedia Commons
- P.R.Schreyner, CC BY-SA 3.0 PL https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/pl/deed.en, via Wikimedia Commons
- https://fotopolska.eu/731413,foto.html, autor: trz(tedesse)
- https://fotopolska.eu/1241712,foto.html, autor: trz(tedesse)
- https://fotopolska.eu/801273,foto.html, autor: trz(tedesse)
- https://fotopolska.eu/1763266,foto.html, autor: mamik
- https://fotopolska.eu/438782,foto.html, autor: mag
- https://fotopolska.eu/237105,foto.html, autor: trz(tedesse)
- https://fotopolska.eu/947019,foto.html, autor: mag
- https://fotopolska.eu/470765,foto.html, autor: trz(tedesse)
- https://fotopolska.eu/434190,foto.html, autor: trz(tedesse)
- https://fotopolska.eu/672503,foto.html, autor: Jac64
- https://fotopolska.eu/1322721,foto.html, autor: mag